Bu yazıda sizlere, Excel‘de temel ve orta düzey kullanıcıların pek kullanmadığı ve/veya neler yapabildiğini bilmediği bir fonksiyondan, hem de sihirli bir fonksiyon olarak nitelendirebileceğim TOPLA.ÇARPIM / SUMPRODUCT fonksiyonundan ve onun neler yapabileceğinden bahsedeceğim.

Excel‘deki fonksiyonlara/formüllere baktığımızda, her fonksiyonun bir yazım kalıbı ve yaptığı bir işi vardır.  Örneğin; DÜŞEYARA/VLOOKUP fonksiyonunun yaptığı iş belli. Kabaca tarif etmek gerekirse; bunu ara, bu tabloda ara, bulursan 2. sütundaki veriyi bana getir şeklinde kullanırız. Farklı kullanımları olmakla beraber yaptığı tek iş bu, başka bir iş yapmaz. Aynı şekilde ETOPLA/SUMIF fonksiyonu da, kabaca şöyle çalışır; bu aralıkta, bundan varsa, burayı topla gibi.. başka bir iş yapmaz.

Bu fonksiyonu bu kadar çok iş yapabilmesi tamamen Dizi mantığı ile çalışıyor olmasından kaynaklıdır. Dizi mantığıyla, seçilen tüm hücre aralıkları içindeki verilerle işlemler yapabilmesini sağlar. Dizi mantığında da, belirtilen birden fazla Dizi varsa her bir dizinin birbirine karşılık gelen elemanlarıyla ilgili işlemler yapar. Herhangi bir karşılaştırma sonucunda bize DOĞRU veya YANLIŞ yanıtını döndürür. DOĞRU‘nun karşılığı 1‘dir, YANLIŞ‘ın karşılığı da 0 (sıfır)’dır. Burada önemli olan da, karşılaştırma sonucunda bize geri dönen DOĞRU yanıtıdır. Her bir DOĞRU yanıtının karşılığı 1 olduğu için, toplamı alınmak istenen hücre aralığını seçtiğimizde, DOĞRU‘ların karşılığındaki toplam rakamını birbirleriyle çarpıp sonrasında toplar ve bize sonucu döndürür.

Aşağıdaki görselde şu formülü görüyorsunuz; =(A1:A10=G6)*(B1:B10) bu formülü seçip F9‘a bastığınızda şöyle bir dizi verecektir. TOPLA.ÇARPIM fonksiyonu da bu dizi içerisindeki sayıları toplar. Hangileri eşitse onlar 1‘olur ve B sütunundaki sayıları 1‘le çarpar ve toplar. Fonksiyon adına baktığınızda, içten dışa doğru gidersek, TOPLA.ÇARPIM önce çarp sonra da topla mantığı olduğunu da kolayca görebilirsiniz.

Şimdi bu fonksiyonunu temel kullanımına bir örnek verelim. İki farklı sütundaki sayıları birbirleriyle çarpıp sonrasında toplamlarını almak istiyoruz. Basitçe iki hücreyi birbiriyle çarpıp aşağıya doğru çektikten sonra alt hücreye de TOPLA formülü ile alt toplamını aldırarak bu işlemi yapabiliriz. Bu basit işlemi 2-3 adımda yapabildik, oysa TOPLA.ÇARPIM fonksiyonu ile hem daha hızlı, hem de hücrelere değer aktarmaya gerek kalmadan çözebiliriz.

Örnek için bu gif resme bakabilirsiniz.

TOPLA.ÇARPIM fonksiyonunu eğer ETOPLA veya ÇOKETOPLA gibi bir veya birden fazla kritere göre toplam almak istediğiniz yapıda kullanmak isterseniz o zaman birçok seçeneğiniz olacaktır. Aşağıda göreceğiniz tüm kullanımlar, sorgulama sonucunda gelen değeri sayıya dönüştürmek içindir. Hangi syntaxı kullanırsanız kullanın sonucun aynı olduğunu göreceksiniz. Bu tarz kullanımlarda, dikkat ederseniz her bir koşulu kendi parantezi içerisinde yazıyoruz.

Ayni işlemi bir de TOPLA.ÇARPIM fonksiyonu ile yapmayı denediğinizde sonucun 100 olduğunu ve toplayabildiğini göreceksiniz.

Bu fonksiyonun kullanımı yeri oldukça geniştir, birçok fonksiyonla iç içe yazılabilir. Belirttiğiniz alanda kaç karakter olduğunu öğrenmek için de yine bu fonksiyondan faydalanabiliriz.

Biliyorsunuz Metin Fonksiyonları listesinde UZUNLUK adında bir fonksiyon var. Bu fonksiyon; seçtiğiniz metnin kaç karakter uzunluğunda olduğunu verir. Normalde içerisine tek bir hücre veya bir metin yazılabilir, birden fazla hücre aralığı belirtilemez. Fakat bu fonksiyonu TOPLA.ÇARPIM fonksiyonu içinde kullanırsanız, seçmiş olduğunuz hücre aralığındaki tüm hücrelerin karakter sayılarının toplamını verir.

Aşağıda bu durumun sonucu görebilirsiniz.

Bu fonksiyonla ilgili yapılabilecek daha birçok işlem var, daha detaylı bilgi almak için Excel Eğitimlerimize katılabilirsiniz.

Faydalı olması dileğiyle. 😊